Naar aanleiding van een leuk artikel van Lars Daniels op de Perswijn site (artikel Lars) vroeg Andre Sauerbier mijn opinie over een “voorkeursbodem” voor malbec.

Om te beginnen, iets waar Lars ook al terecht voor waarschuwt: je moet erg voorzichtig zijn met al te grote conclusies op dit terrein.

Bodem en wijnbouwklimaat
Bodem is maar één van de terroirfactoren en zijn directe bijdrage in de wijnkwaliteit wordt hier en daar wel eens overschat.
Het klimaat op zowel macro- en mesoniveau (in de wijngaard) is in ieder geval het meest bepalend: de hoeveelheid warmte en de intensiteit van het zonlicht zijn hierdoor bepaald en ook de ligging (oriëntatie, helling) is doorslaggevend voor het klimaat op de plek van de druivenstok. Natuurlijk speelt de bodem ook een bijrol in dit mesoklimaat:   een stenige en waterdoorlatende bodem (bijvoorbeeld een grindbank in de Médoc in Bordeaux) geeft de plant extra warmte en een bodem die meer klei en water bevat  zorgt voor afkoeling (koude grond).

Daarnaast is de bodem van groot belang voor de waterhuishouding van de wijnstok. Zo kan een bepaalde bodem op het juiste moment bij de plant een licht watertekort veroorzaken dat de kwaliteit van de druiven ten goede kan komen, zoals bij die grindbanken in de Médoc. Maar dit is natuurlijk compleet afhankelijk van het mesoklimaat en de hoeveelheid neerslag.  Het maakt dan ook zoveel uit waar die bodem ligt. Dus grind in de Médoc pakt heel anders uit dan een grindbodem in het kurkdroge Mendoza.

Soms is het ook lastig om het juiste verband te leggen tussen bodem en type wijn. Elegante frisse chardonnay wijnen vind je inderdaad veel op kalkrijke gronden.  Maar misschien komt dat wel omdat je die kalkrijke gronden (voorheen vaak een zee)  juist aantreft in relatief koele wijnbouwklimaten. Precies het klimaat waar je elegante chardonnay’s kunt maken. Komt het dus door die kalk of door de plek (het mesoklimaat) waar toevallig veel kalk aanwezig is?

Malbec en bodem
Nu even naar de malbec uit Mendoza in Argentinië. Voor de wijnen van dit ras is vooral het wijnbouwklimaat (hoogteligging) bepalend voor de stijl. Lees het nog maar eens na in mijn Magister Vini scriptie. Hoe hoger des te koeler en hoe intenser het zonlicht: resultaat meer polyfenolen (kleur en rijpe tannines), specifieke aroma’s en meer frisheid en structuur.  Hoewel je in dit kurkdroge klimaat altijd zal moeten irrigeren speelt de bodem toch ook hier een rol:  je zult de mate van irrigatie toch moeten afstemmen op de waterafvoer door de bodem.

Bij het Catena Wine Institute in Mendoza proefde ik afgelopen februari drie malbecwijnen afkomstig van drie verschillende plekken uit de beroemde Adrianna wijngaard van Catena . De bodem bevat veel grotere keien in de bovenlaag met een onderlaag van zand en silt, maar verschilt vooral sterk in diepte.  Stuk voor stuk prachtige gestructureerde malbec’s, maar elke wijn had toch duidelijk een iets andere expressie. Bepalend was hierbij vooral de bodemdiepte en niet de samenstelling. Die van de diepste bodem had meer frisheid en elegantie.

Dus bodem is wel een belangrijke factor, maar ik geloof zelf niet in een voorkeursbodem per ras. Je moet altijd alle terroirfactoren er in betrekken en het is ook lastig eenduidige conclusies te trekken.

Trouwens de druivenstok zelf heeft sowieso geen voorkeur voor een bodem waar deze stress ondervindt, terwijl dit voor de wijn juist goed is.  De plant wil daar eigenlijk weg en produceert daarom het beste fruit om vogels te lokken zodat de volgende generatie (via de zaden) op een andere plek terechtkomt.

Kortom om terroir en de rol van de bodem te kunnen doorgronden heb je meer inzicht in het geheel van alle terroirfactoren nodig.

In mijn Tweeluik Terroir dit najaar bij Wijnstudio gaan we er dieper op in en bespreken we ook interessante thema’s als klimaatverandering en de discussie over mineraliteit in wijn!